اوقات شرعی را چطور تعیین میکنند؟
دانش > نجوم - دین اسلام بر تعیین زمان بهجای آوردن فرایض دینی با استفاده از معیارهای ساده منطبق بر طبیعت اصرار دارد. بارزترین آنها اوقات شرعی روزانه است که زمان به جای آوردن فریضه نمازهای یومیه را مشخص میکند. آیا از چگونگی تعیین اوقات شرعی خبر دارید؟
امیر حسنزاده*: در دین اسلام برای شناخت زمان به جای آوردن فرایض دینی از معیارهای ساده و منطبق با طبیعت استفاده شده که نمونههای بارز آن، آغاز و پایان ماه قمری بر اساس رویت هلال ماه و اوقات شرعی بر پایه موقعیت خورشید در طول شبانهروز است. معمولا با ورود به ماه مبارک رمضان، توجه به اوقات شرعی بیشتر میشود، از اینرو در گزارش امروز این موضوع را روشن میکنیم.
اذان صبح
وقتی خورشید در نیمههای شب در پایینترین ارتفاع زیر افق قرار دارد، پرتوهای آن توسط ناظر زمینی دیده نخواهد شد؛ اما پس از چند ساعت، اولین پرتوهای خورشید به لایههای بالای جو برخورد کرده و منعکس و پراکنده میشوند.
زمان اذان صبح بر اساس مشاهده اولین روشنایی سپیده صبحگاهی (فجر صادق) تعریف میشود. این اتفاق زمانی میافتد که خورشید هنوز زیر افق است و بر اساس رصدها، میتوان تحقیق کرد اگر خورشید چند درجه زیر افق باشد، چنین پدیدهای دیده میشود. مشاهدات منجمان دوره اسلامی مقدار آن را بین 17 تا 19 درجه ثبت کردهاند. طبیعی است که به علت ضعیف بودن فجر صادق، مشاهده آن نیازمند داشتن افق شرقی کاملاً باز و تاریک است. در سالهای گذشته نیز رصدهایی در کشورمان انجام گرفته و نتایج آن به تایید بسیاری از مراجع دینی رسیده است.
در حال حاضر مرکز تقویم مؤسسة ژئوفیزیک دانشگاه تهران که مسولیت استخراج اوقات شرعی کشور را به عهده دارد، برای اذان صبح زاویه 17.7 درجه زیر افق را ملاک محاسبات قرار داده و از صداوسیما نیز همین اوقات اعلام میگردد.
طلوع و غروب خورشید
لحظهای که لبه بالایی قرص خورشید از زیر افق ناظر سر بر میآورد، زمان طلوع خورشید است. نورِگسیل شده از خورشید قبل از این اینکه به ناظر برسد، از جو زمین عبور میکند و وجود جوّ باعث میشود که مسیر نور منحرف شده و خورشید بالاتر از موقعیت واقعی خود به نظر برسد. به طور کلی میتوان گفت که اثر شکست موجب میشود که ارتفاع اجسام بیش از آنچه هست، مشاهده شود.
مقدار شکست در افق ناظر به طور متوسط 34 دقیقه قوسی است (هر درجه 60 دقیقه قوسی است). بنابراین بدون در نظر گرفتن اثر شکست، قرص خورشید 34 دقیقه قوسی پایینتر قرار دارد که در بحثهای دقیق باید لحاظ شود.
به شکل مشابه، زمان دقیق غروب خورشید نیز لحظهای است که مرکز قرص خورشید 50 دقیقه قوس زیر افق ناظر باشد که 34 دقیقه قوس آن به علت تأثیر پدیده شکست و 16 دقیقه قوس باقیمانده، مربوط به شعاع ظاهری قرص خورشید است. قطر ظاهری خورشید به طور میانگین 32 دقیقهی قوس است.
اذان ظهر
در کره آسمان، نصفالنهار ناظر به صورت کمانی قابل تصور است که از شمال شروع شده و از بالای سر (سمت الراس) عبور کرده و به جنوب سماوی میرسد. مطابق برخی روایات، زمان اذان ظهر وقتی است که...
برای خواندن ادامه مطلب کلیک کنید
اوقات شرعی...برچسب : نویسنده : اوقات شرعی owghat بازدید : 281